Ervaring met het verlagen van stooklijnen

16 februari 2021 | 1 minuut lezen

Nederland wil overstappen naar een duurzame maatschappij. Onderdeel daarvan is het overschakelen naar duurzame energiebronnen. De warmtelevering aan gebouwen en woningen wordt in de komende decennia gefaseerd aangepast van voornamelijk gasgestookt naar warmtenetten, individuele, vaak elektrische oplossingen of andere nieuwe concepten. In alle gevallen is het van belang om het probleem zo klein mogelijk te maken alvorens een oplossing te kiezen. Naast isoleren is het verlagen van de verwarmings-stooklijn in gebouwen een maatregel om het scala aan mogelijke alternatieven voor gas te vergroten.

Er zijn inmiddels veel initiatieven (oa. Natuur & Milieu, Milieu centraal) om bewoners er toe te bewegen hun stooklijn te verlagen. Als deze is ingesteld op maximaal 50°C en dit niet leidt tot comfortklachten gedurende koude perioden, dan heeft dat een direct positief effect op het gasverbruik. De meeste gebouwen hebben inmiddels HR-ketels en bij lagere stooktemperaturen kunnen deze extra condensatiewarmte afgeven aan de installatie. Daarnaast biedt een verlaging van de stooklijn mogelijkheden om andere warmtebronnen te gaan gebruiken, zoals een warmtepomp.

Ook de expertgroep Klimaattechniek van TVVL is nieuwsgierig naar de mogelijkheden die er nu al zijn. Zowel in woningen als in kantoren, ziekenhuizen en scholen. Wij denken dat nu weliswaar bewoners goed worden ingelicht, maar dat het aantal bewoners dat hier actief mee aan de slag gaat gering is, en tevens is het onze ervaring dat de installateur bij het jaarlijks onderhoud de ketel weer terug zet op de oude stooktemperatuur.

Wat vragen wij van de leden van TVVL:
-   Heb je ervaring met het verlagen van een CV-stooklijn en wil je die met ons delen?
-   Om wat voor gebouw of woning ging het? Bouwjaar? Installatietype? Reeds genomen maatregelen?
-   Waar ben je tegenaan gelopen? Hoe heb je dat opgelost?
-   Welke tips zou je ons willen geven?
-   Zou je willen helpen met aanvullend onderzoek?

Je kunt reageren op dit bericht.
Met de van jullie ontvangen informatie gaan wij kijken wat er nodig is om stooklijnen in Nederland te verlagen.

Doe je mee?

Hoi Wobbe,

Hoekwoning, gebouwd in 1986, 45m2, 3 verdiepingen, wanden RC 1,5 origineel, vloer nageisoleerd tot RC 5, Overal HR++ glas, mechanische afvoer en toevoer (HRU350), Hr ketel (intergas hre 18/24)met vloerverwarming boven en onder hoh 10cm.
Vloerverwarming wordt per kamer (5x) met Danfoss Icon aangestuurd direct op de ketel.

Er is geen extra circulatiepomp, alles draait op de pomp van de CV ketel.

Met een stooklijn van 40 graden aanvoer en 25-30 retour is zelfs met een redelijk geisoleerd huis het prima uit te houden. Van 1 januari tm 16 februari (2021) is er 370m3 gebruiks, met een stooklijn van 21 graden binnen wat resulteert in 948 graaddagen en een gemiddeld gebruik van 0,39m3 per graaddag.

Hiermee is LTV prima mogelijk, alleen is de investering met vloerverwarming beneden en boven incl tegels, e.d. €10.000. Qua gasbesparing haal ik dat er nooit meer uit, maar wel is een warmtepomp nu te haalbaar.

Vorig jaar is de winter op basis van 1 thermostaat die alles aanstuurt verwarmd en is er met de roosters (natuurlijke toevoer/mechanische afvoer) geventileerd.

Zonder LTV radiator was de badkamer op de centrale installatie eigenlijk te koud in de winter. Daarom is er met een naregeling per kamer nu meer warmte beschikbaar voor de badkamer. Nu is het zonder radiator ook comfortabel, maar is het ICON systeem net zo duur als een LTV radiator aan de voorkant plaatsen.

Het Icon systeem installeert wel prettig, werkt goed zonder storingen en ik kan nu tijdsschema's invoeren. Wel is het jammer dat je niet meerder temperaturen kan invoeren, de schema's werken enkel met aan/uit.

Ik zou adviseren om in een badkamer een extra LTV radiator te plaatsen bovenop de vloerverwarming.

Daarnaast is het met roosters te koud, een WTW voor de ventilatielucht zorgt voor een behoorlijke gasbesparing en voor een hoger comfort binnen. Met de roosters open is het onder de roosters eigenlijk te koud op de vloer wat er voor zorgt dat de hele kamer kouder is dan gewenst.

Ik heb geexpirimenteerd met stooklijnen verlagen, maar in mijn situatie is met 40 aanvoer en 25-30 retour de optimale situatie bereikt, alles onder de 40 is eigenlijk net niet comfortabel. Bij opstarten is de vloer vaak afgekoeld tot 25 graden en stijgt de retour tot 30 na ongeveer een half uur.

Hi Wobbe,

Nog steeds goed bezig met de expertgroep KT zie ik! :-D

Ik heb vorige week met de extreme kou getest of ik zonder comfortklachten toe zou kunnen met een CV-aanvoer temperatuur van 50 graden. Mijn woning heeft de volgende kenmerken:

-2 onder 1 kap woning;

- BVO 210 m2;

- bouwjaar 1999;

- Rc>= 3,0 m2K/W (dak, gevel en vloer);

- HR+ beglazing (U=1,6 W/m2K);

- Mechanische afvoer ventilatie, natuurlijke toevoer via gevelroosters;

-HR-ketel met radiatoren als afgifte.

Mijn ervaringen:

- natuurlijke toevoer met extreme koude werkt niet. En al zeker niet met een lagere temperatuur van de CV. Alle roosters zijn dichtgezet vanwege tocht en koude;

- Toevoer temperatuur van 50 graden bleek te weinig om de woonkamer comfortabel te houden (ca. 21 graden). De toevoer heb ik daarna op 55 graden gezet, dit bleek voldoende.

- In de nachtperiode hebben we de thermostaat max. 2 graden teruggeschroeft omdat het langer duurt om de woning op temperatuur te krijgen.

Conclusie:

Deze periode van extreme kou was perfect om te testen of we evt. over zouden kunnen op een warmtepomp. Echter, naast verbeteringen aan de opwekzijde zullen we ook maatregelen moeten treffen bij de afgifte (Vloerverwarming of grotere radiatoren) en eventuele gebouwschil (HR++ of triple beglazing wellicht).

Ik zou graag willen helpen bij aanvullend onderzoek.
Laat maar weten als ik iets kan betekenen.

1 maart 2021

Beste geïnteresseerden,

Dank voor alle reacties! Dit helpt ons weer verder. Onze hypothese is dat installateurs weinig baat hebben bij stooklijnverlaging. Het levert mogelijk klachten op en een installateur verdient er niets aan. Mogelijk ontbreekt ook de kennis. Er zijn vrijwel zeker installateurs die hier wel energie in steken en bij/met hun klanten de mogelijkheden inventariseren en maatregelen nemen.

We zijn benieuwd naar beide kanten van het verhaal. Wie kan ons nog helpen met een paar voorbeelden?

Alvast dank!

Aone van Aarsen

28 februari 2021

Die TVVL-community werkt echt ;)

Zowel het gasverbruik maar ook elektraverbruik van mijn woning, rijtjeshuis met bouwjaar 1983 en te openen ramen, is enorm gedaald (circa 75%), terwijl de ramen regelmatig open zijn.

Hoe ik dat gedaan heb door een elftal acties, komt een andere keer.

Bart Kok

18 februari 2021

Dag Wobbe,

We monitoren een 20 tal van woningen en geven de eerste tips om aan de slag te gaan met de CV ketel, thermostaatprogramma's gebruiken, "slimme thermostaat" gebruiken en uiteraard de aanvoertemperatuur en de mogelijkheden voor de stooklijn aanpassen.

Max aanvoertemperatuur en stooklijn zit nog wel verschil in, zijn tal van cv-ketels die geen stooklijn hebben/benutten. Buitentemperatuur geregelde systemen passen de temperaturen aan op basis van de max aanvoertemperatuur (stooklijn), deze zal bij de koudste buitentemperatuur goed moeten zijn uiteraard.

Ik heb een voorbeeld waarbij effecten duidelijk zichtbaar zijn na het aanpassen van de stooklijnen en maximum aanvoertemperatuur. Betreft woning uit 2007, vloerverwarming bg en eerste verdieping en radiatoren op de eerste verdieping en energielabel A.

Wellicht interessant, vanuit de energiedata van de woningen die we verzamelen halen we de Bèta-factor naar boven, zodat duidelijk wordt hoe hybride oplossingen kunnen bijdragen.

Voorbeeld Woning 2007

Hi Bart,

Het voorbeeld ziet er facinerend uit, mooi gedaan!

Ik zie dat de pieken drastisch lager geworden zijn en 'uitgesmeerd' over de dag. Dat duidt op een lager benodigd vermogen. Maar valt er ook wat te zeggen over een verlaging van de oppervlakte onder kromme? Ik ben immers benieuwd naar de mate van besparing.

Dank Bart!

Ed Rooijakkers

17 februari 2021

JA diverse ervaringen ook met zogenaamde stresstesten om temperatuurniveaus te verlagen.

Leuk onderwerp. Hoe aanmelden?

Klinkt mysterieus en proactief.

Een echt IGIS-onderwerp, vind je niet?

Bedankt Ed!

Simon Hogenstijn

Rick Van der Graaf

Wat vragen wij van de leden van TVVL:
-   Heb je ervaring met het verlagen van een CV-stooklijn en wil je die met ons delen? Jazeker veel ervaring mee, dit is naast het verbeteren van het stookrendement van groot belang. Ik meen wel dat naast het verlagen van de stooklijn ook moet worden gekeken naar instellingen van pompen, afsluiten en het comfort in de woningen
-   Om wat voor gebouw of woning ging het? Bouwjaar? Installatietype? Reeds genomen maatregelen? Soms een bestaand gebouw, maar ook groot onderhoudsprojecten
-   Waar ben je tegenaan gelopen? Hoe heb je dat opgelost? Te veel zaken op hier benoemen die samenhangen met de oorzaken van een te hoog ingestelde stooklijn, vaak is dit een samenhang van verschillende klachten die er toe hebben geleidt dat er een (te)hoge stooklijn is ingesteld
-   Welke tips zou je ons willen geven?
-   Zou je willen helpen met aanvullend onderzoek? Jazeker

Energievisie

Rick vd Graaf

info@EnergieVisie.com

Esmeralda Pondman

16 februari 2021

Mooi initiatief en zeer de moeite waard om dit verder uit te zoeken! Ikzelf reageer nu als woningeigenaar waarbij ik na de installatie van een gloednieuwe combi CV ketel met ingebouwde voorbereidingen voor een koppeling met duurzame technieken in oktober 2020, vroeg aan de installateur of hij de cv aanvoertemperatuur lager kon instellen dan de fabrieksinstelling. De installateur gaf aan dat dat niet nodig was. Of wel het zou geen verschil maken. Met wat tips van een aantal TVVL leden heb ik zelf de temperatuur verlaagd, waarbij de woning nog steeds comfortabel / aangenaam van temperatuur is, ook tijdens de afgelopen vorstperiode. Mijn vraag is of dit ook de gewenste ontwikkeling is of dat juist de installateur die het jaarlijks onderhoud bij de woningen doet, meedenkt in dit soort oplossingen. En daarmee indirect een voorzetje geeft naar duurzame(re) technieken die voor sommige woningen mogelijk wel toepasbaar / rendabel blijken anders dan op papier werd uitgedacht.Ik zie het als onderdeel van een toekomstige woning APK.

Bas Peeters

Joep van der Velden

Goed punt Wobbe, dit verdient navolging. Zelf heb ik dit afgelopen winter ook getest bij mij thuis: 50C aanvoertemperatuur was voor mijn huis te laag.... helaas.

Wat ik wel aansluitend heb gedaan is de radiatoren ingeregeld om de warmte beter te verdelen. Dat werkte goed. Nu afwachten of het gasverbruik minder wordt tgv een lagere ketelintredetemperatuur.

Hi Joep, na het verhaal van Bas, vraag ik me af, zou 55C wel gewerkt hebben? ;)

Ervaring met het verlagen van stooklijnen

Delen

Gerelateerde artikelen

Visiestuk over energieverspilling

Het energiebeheersysteem voor de eindgebruiker: een instrument om de controle over de energiekosten terug te krijgen